Financiële zorgen

Gepubliceerd: 27-2-2025

Hoewel 2025 nog nauwelijks op weg is, gaat de aandacht van gemeenten overal in het land uit naar het jaar 2026. Dat is namelijk het jaar wanneer gemeenten structureel fiks minder geld krijgen van de Rijksoverheid. In menig gemeentehuis leidt dit tot hoofdbrekens over hoe met minder inkomsten de begroting weer sluitend kan worden. Ook in Haaksbergen is dat het geval. De gemeente ontvangt vanaf 2026 ieder jaar 2,3 miljoen euro minder. Dat bedrag is dusdanig hoog dat er een tekort ontstaat en er serieus ingegrepen moet worden. Meer dan ooit zijn er keuzes nodig. Alle mogelijkheden liggen onder het vergrootglas en inwoners mogen meedenken.

Bezuinigingen zullen in Haaksbergen hoe dan ook gevoeld worden. De gemeenteraad heeft vorig jaar al een strategie vastgesteld die leidend is bij het zoeken naar besparingsmogelijkheden. De kern van deze strategie is dat vooral bezuinigd wordt op taken die de gemeente uitvoert in opdracht van het Rijk. Daarmee sluit de gemeente aan bij het advies van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en worden de directe gevolgen van de keuzes van het kabinet zichtbaar.

Bestaande taken en nieuwe opgaven

Maar, niet alleen zijn ingrijpende keuzes nodig om de financiële tekorten op bestaande taken op te lossen. Er komen óók nieuwe maatschappelijke opgaven, noodzakelijkheden en wensen op het pad van de gemeente, die een beroep doen op de gemeentelijke bankrekening. Daarbij gaat het ook om taken van het Rijk waar geen of onvoldoende geld voor beschikbaar komt van de landelijke overheid. Ofwel: Haaksbergen komt al geld tekort voor de taken die ze nu uitvoert, laat staan dat er financiële middelen zijn voor iets nieuws. Daarbovenop komt de urgente investering in de ambtelijke organisatie die nodig is. In vergelijking met andere gemeenten is het aantal ambtenaren in Haaksbergen - na eerdere bezuinigingsrondes - flink minder, waardoor de organisatie kwetsbaar is en onvoldoende voorbereid op de complexe problemen die spelen.

Rekening met maatschappelijke consequenties

In het gemeentehuis vindt nu en de komende maanden een enorme zoektocht plaats naar een nieuw evenwicht tussen de gemeentelijke inkomsten en uitgaven. Dat nieuwe evenwicht kan gevonden worden in enerzijds bezuinigingen en anderzijds het verhogen van de inkomsten. Een andere mogelijkheid is om dienstverlening en activiteiten anders te organiseren, waardoor kosten omlaag kunnen. Er zal meer een beroep gedaan moeten worden op maatschappelijke organisaties, verenigingen of personen die bepaalde taken op zich kunnen nemen. De operatie om Haaksbergen financieel gezond te houden kan helaas niet zonder dat het gevolgen heeft voor de samenleving. Daarom worden de effecten van maatregelen goed in beeld gebracht en wordt bij keuzes ook terdege rekening gehouden met de maatschappelijke consequenties.

Geen heilige huisjes

Natuurlijk legt de gemeente ook haar oor te luisteren in de samenleving. Er volgen op korte termijn verkennende bijeenkomsten met allerlei groepen over wat er anders kan. En iedereen die dat wil kan online meedenken via Samen Haaksbergen. Burgemeester Rob Welten laat weten dat alle mogelijk uitgaven en inkomsten onder het vergrootglas liggen. “Heilige huisjes kunnen we ons niet veroorloven. Niets is meer vanzelfsprekend. We zijn geconfronteerd met een toekomstig financieel probleem. Een nieuwe werkelijkheid. We kunnen niets anders doen dan zorgen voor een nieuwe sluitende en realistische begroting. Voor de toekomst van Haaksbergen.”

Het definitieve besluit over de Begroting 2026 en de jaren daarna neemt de gemeenteraad op 5 november. Maar al eerder - op 9 juli - neemt de raad een besluit over de Kadernota 2026, de opmaat naar de begroting.