Eikenprocessierups

De eikenprocessierups kan van half mei tot augustus voor ongemak zorgen. Aanraking met de brandharen van de rups kan klachten als jeuk, huiduitslag en irritatie aan de ogen of luchtwegen veroorzaken. Daarom kunt u de rupsen beter vermijden. De gemeente Haaksbergen en Twente Milieu zetten zich in om de overlast door de eikenprocessierups voor de inwoners te verminderen.

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder die haar eitjes legt in de toppen van vooral eikenbomen waar ze overwintert. Van april tot begin mei komen de rupsen uit de eitjes. Aanvankelijk zitten ze hoog in de boom. Na een aantal vervellingen komen groepjes rupsen samen en vormen grote nesten op de stammen van eikenbomen. Deze nesten bestaan uit een dicht spinsel van draden, brandharen, vervellinghuidjes en uitwerpselen. Vanuit hun nesten gaan de rupsen ’s nachts in processie op zoek naar voedsel.

Gezondheidsklachten

Het venijn van de eikenprocessierups zit in de brandharen van de rups. Een volgroeide rups heeft er ongeveer 700.000! Deze haartjes zijn met het blote oog niet te zien.

Met hun weerhaakjes dringen de pijlvormige brandharen bij aanraking gemakkelijk in de huid, ogen en luchtwegen. Contact met brandharen kan binnen een paar uur klachten veroorzaken, zoals (hevige) jeuk, bultjes, blaasjes, roodheid en ontsteking. De ogen kunnen rood en dik worden en/of ontstoken raken. Verder kunnen verschijnselen optreden die lijken op een verkoudheid: een loopneus, kriebel in de keel, hoesten, moeilijk slikken en kortademigheid. Daarnaast kunnen zich algemene klachten voordoen, zoals braken, duizeligheid, koorts en algehele malaise. De overlast van de brandharen van de rups start meestal in mei en loopt door tot en met augustus.

Wat is eraan te doen?

Het is goed om elk contact met de rupsen of resten ervan zoveel mogelijk te vermijden. Na aanraking van een rups of een brandhaar moet u vooral niet gaan wrijven of krabben; het is beter om de huid of ogen goed af te spoelen met water. Klachten verdwijnen meestal binnen twee weken. Maar als u  ernstige klachten krijgt, kan u zich het best bij de huisarts melden.

Hoe voorkomt u ongemak?

Zorg bij een bezoek aan een (natuur-)gebied met eikenprocessierupsen voor goede bedekking van de hals, armen en benen en ga niet op de grond zitten. Waarschuw kinderen voor het gevaar van de rups. Kies wanneer het mogelijk is voor een andere route waar geen besmette bomen staan.

Als de eikenprocessierups in uw woonomgeving voorkomt probeer te voorkomen dat brandharen of nesten de woning binnenwaaien. Houd zandbakken zoveel mogelijk gesloten en laat geen speelgoed buiten liggen. Ook oude nesten van vorig jaar bevatten veel brandharen, welke kunnen verwaaien. Als u in uw eigen tuin te maken heeft met eikenbomen met eikenprocessierupsen, ga dan niet zelf de rupsen bestrijden, maar huur daar een deskundig bedrijf voor in of vraag daarover advies bij uw gemeente.

Wat doet de gemeente Haaksbergen?

De gemeente is gestopt met de preventieve bestrijding van de eikenprocessierups met behulp van bestrijdingsmiddelen. In plaats daarvan wordt ingezet op beheersing met behulp van natuurlijke vijanden van de rups. Hier heeft de gemeente een bedrijf voor in de arm genomen. Op tien locaties in de gemeente zijn vlinderfilterkasten opgehangen. Ook wordt de biodiversiteit vergroot. Denk aan meer bloemrijk gras in de dorpskernen en het planten van bloembollen. Bloemrijke bermen, perken en tuinen zijn goed voor de natuurlijke vijanden van de rupsen.

Binnen de bebouwde kom blijft de gemeente nesten wegzuigen. Uw meldingen helpen daarbij. Als u een nest ziet, kunt u dit online melden of via de BuitenBeter app. De nesten worden gebruikt om vlinderfilterhotels te vullen. Meer informatie over de natuurlijke beheersmethoden vindt u op de website van Storix Boom- & Landschapsbeheer.

Meer weten?

• Voor meer gezondheidsinformatie kunt u terecht bij de afdeling Milieu en Gezondheid van de GGD via 0900 277 77 77 of op milieuengezondheid@ggdijsselland.nl
• Voor meldingen van de aanwezigheid van de rupsen en/of voor informatie over bestrijding en aanpak van de overlast kunt u contact opnemen met uw gemeente via telefoon (053) 573 45 67.
• Op de website van de Nederlands Voedsel- en Warenautoriteit is alle relevante informatie en links over de rups samengevoegd
• Veelgestelde vragen (pdf | 70 kB)

Documentatie

• Poster met informatie over de eikenprocessierups (pdf | 1,8 MB)
• Infographic met informatie over de eikenprocessierups (pdf | 1,9 MB)
• Waarschuwingsbord 'Oakie' (pdf | 230 kB)
• Informatie vlinderfilterkast