Financiële dilemma's

Gepubliceerd: 24-5-2024

De gemeente Haaksbergen heeft vandaag de Kadernota 2025-2028 gepresenteerd. Deze nota laat de koers zien die de gemeente de komende jaren zal volgen. Door de aanstaande verlaging van de geldstromen vanuit de rijksoverheid moet de gemeente alles op alles zetten om de dienstverlening naar de inwoners zoveel mogelijk overeind te houden.

De gemeenteraad heeft in 2022 gezamenlijk afspraken gemaakt die de basis vormen voor het gemeentelijk beleid. Deze afspraken richten zich op belangrijke lokale thema's zoals inwonersbetrokkenheid, leefbaarheid van het buitengebied, woningbouw, voorzieningen en duurzaamheid. De gemeente blijft inzetten op deze prioriteiten om de hechte gemeenschappen, het fraaie buitengebied en het hoge voorzieningenniveau van Haaksbergen te koesteren en te benutten.

Financiële donkere wolken vanuit Den Haag

De gemeente Haaksbergen heeft na een lange periode van financiële zorgen in de afgelopen jaren weer zwarte cijfers geschreven. Door de op handen zijnde bezuinigingen vanuit het Rijk staat het beleid in de komende jaren opnieuw onder druk. Er gaan vanuit Den Haag miljarden minder naar het Gemeentefonds, waaruit de gemeenten betaald worden om onder meer wettelijke ‘medebewindstaken’ uit te voeren. Dit zijn taken waartoe gemeenten verplicht zijn voor de uitvoering van nationaal beleid en van nationale wettelijke regelingen. Als daar minder geld voor is, leidt dat tot een structureel tekort in de gemeentelijke financiën.

Ondanks waarschuwingen van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en een gezamenlijke oproep aan Den Haag om te zorgen voor voldoende geld voor die medebewindstaken, is er geen aanwijzing dat het tij wezenlijk gekeerd wordt. Vanaf 2026 zal Haaksbergen hierdoor jaarlijks ongeveer € 2,1 miljoen minder ontvangen. Deze bezuinigingen zullen een direct effect hebben op de dienstverlening, het uitvoeren van de kernverantwoordelijkheden van de gemeente en het realiseren van de lokale visie.

Betekenis voor inwoners

Als het Rijk haar financiële beleid niet wijzigt en vasthoudt aan de bezuinigingen op het gemeentefonds, zullen ook in Haaksbergen maatregelen moeten worden genomen met een groot maatschappelijk effect. Voordat het tot concrete voorstellen komt, gaat het college met de gemeenteraad en de samenleving het gesprek aan. Uitgangspunt hierbij is om de nadelige gevolgen zoveel mogelijk te beperken voor die mensen die echt ondersteuning nodig hebben. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om nog meer in te zetten op positieve gezondheid en Haaksbergenaren zoveel mogelijk te stimuleren en te ondersteunen om mee te doen in de samenleving.

Gedwongen besparing op gemeentelijke dienstverlening is niet de enige uitdaging, want ondertussen blijft de samenleving niet stilstaan. Grote maatschappelijke opgaven, ambities en nieuwe verplichtingen vragen eerder om méér dan minder financiële middelen, die nog niet in de begroting zijn opgenomen. Denk aan nieuwbouw van scholen en onderhoud van sportaccommodaties. Ook is er geld nodig om bijvoorbeeld op de vergrijzing in te kunnen spelen. Inkomsten en uitgaven moeten in evenwicht zijn: hoe meer taken en ambities, hoe meer geld er nodig is. Als er minder geld van het Rijk naar de gemeente gaat zal het structurele begrotingstekort aanzienlijk oplopen. Want de mogelijkheid om via bijvoorbeeld lokale belastingen inkomsten te verhogen is zeer beperkt. De gemeente zet zich in om de gevolgen van de bezuinigingen voor de inwoners zoveel mogelijk te beperken en blijft streven naar een leefbare samenleving. Dat doet Haaksbergen door de keuzes nu af te wegen.

Voorbereiding op scherpe keuzes

De gemeente Haaksbergen heeft een strategie om mogelijke scenario’s voor bezuinigingen voor te bereiden. De strategie is erop gericht om maatregelen voor te bereiden, voor het geval de bezuinigingen door het Rijk niet worden teruggedraaid. Daarvoor zijn de financiële en inhoudelijke gevolgen van bezuinigingen inzichtelijk gemaakt, streeft de gemeente naar omkeerbare maatregelen met een zo klein mogelijk maatschappelijk effect en worden er geen structurele verplichtingen aangegaan die in de toekomst nieuwe bezuinigingen nodig maken. De scenario’s voor de maatregelen zijn vooral gericht op de door het Rijk opgelegde medebewindstaken. Deze strategie stelt de gemeente in staat om gedegen en weloverwogen keuzes te maken, ondanks de financiële beperkingen. Wethouder Johan Niemans is er duidelijk over: “We staan voor grote uitdagingen, maar blijven ons inzetten voor een duurzame en leefbare toekomst voor Haaksbergen. We zullen alles in het werk stellen om wél huizen te bouwen, de mobiliteit op orde te brengen, werkgelegenheid te bieden en de voor Haaksbergen belangrijke voorzieningen te behouden”.

Lees de Kadernota 2025-2028 (Pdf | 903 Kb)